A Audiencia Nacional decide que o permiso pode prorrogarse ata cinco días se se prescribe descanso domiciliario, aínda que o paciente recibise a alta hospitalaria.

Resólvese o procedemento no 391/2024 en materia de conflito colectivo, presentado por varios sindicatos contra unha empresa do sector das artes gráficas, manipulación de papel e cartón, edición e industrias auxiliares (BOE núm. 245, do 13 de outubro de 2023).

O obxecto do conflito é o recoñecemento do dereito dos traballadores a gozar plenamente do permiso de cinco días nos casos de accidente, enfermidade grave, hospitalización ou intervención cirúrxica sen hospitalización, cando o familiar ou parella necesite descanso domiciliario. Este dereito abrangue o cónxuxe, a parella de feito, os parentes ata o segundo grao de consanguinidade ou afinidade, así como os conviventes no mesmo domicilio que requiran coidados efectivos. En particular, Debátese se, tras a alta hospitalaria, cando aínda non se esgotaron os cinco días de permiso e o familiar ou parella debe seguir descansando no seu domicilio, segue sendo aplicable o permiso retribuído..

Aínda que a representación empresarial sostén que o permiso remata coa alta hospitalaria, salvo nas intervencións cirúrxicas sen hospitalización con repouso domiciliario, o sindicato defende que debería prorrogarse se se prescribe descanso domiciliario.

O conflito colectivo céntrase na aplicación do artigo 37.3.b) do Estatuto dos Traballadores (ET) e do artigo 8.5.1.b) do Convenio Colectivo. correspondente, en relación coa baixa por hospitalización ou intervención cirúrxica dos familiares. A empresa concedeu o devandito permiso parcialmente nalgúns casos, o que causou controversia legal.

O 16 de xaneiro de 2025, a empresa tiña inscritas cinco solicitudes de excedencia por hospitalización de familiares, concedéndoo de forma desigual.

O 29 de novembro de 2024 celebrouse un acto de mediación en SIMA sen acordo entre as partes.

A empresa alegou unha falta de competencia territorial e argumentou que o conflito só afectaba ao centro de Xàtiva, era un conflito individual que afectaba a varios traballadores e non colectivo. Non obstante, a Audiencia Nacional determinou que a negativa á concesión do permiso de cinco días baséase nun criterio xeral empresarial aplicable a todos os centros de traballo e a todos os traballadores baixo un criterio uniforme.

Segundo a doutrina, a finalidade do permiso é a necesidade de coidado e atención do paciente.. ”O permiso de hospitalización de... deberá concederse cando se cumpran o resto dos elementos que integran tal dereito, con independencia de que o devandito familiar estea ou non hospitalizado.», é dicir, sen que o simple informe de alta hospitalaria supoña automaticamente a extinción ou extinción do permiso.

“A alta hospitalaria non vai acompañada de alta médica, nin sequera nos casos de intervención cirúrxica leve, senón que case sempre se dá coa recomendación médica -expresada ou non documentalmente- de que á asistencia sanitaria recibida vaia acompañada dun período de descanso, que de estar no domicilio constitúe por si mesmo unha causa independente para o permiso retribuído.

A xurisprudencia considera que o descanso domiciliario implica a necesidade de coidados por parte do traballador, o que xustifica o mantemento do permiso retribuído..

A realidade social demostra que estes permisos son exercidos principalmente por mulleres. A Directiva comunitaria 2019/1158 e a xurisprudencia, como a STS 9-12-2019, avogan pola corresponsabilidade na asunción dos deberes familiares. Segundo o art. 4 da LO 3/2007, calquera dúbida interpretativa debe ser resolta con perspectiva de xénero, garantindo a igualdade de trato e oportunidades entre mulleres e homes.

Respecto ao principio de igualdade Na interpretación normativa, a sentenza reafirma que o convenio colectivo non pode impoñer condicións máis restritivas que as que establece o Estatuto dos Traballadores. O dereito ao desfrute de cinco días de permiso por hospitalización ou intervención cirúrxica con descanso domiciliario está garantido a nivel nacional, e calquera interpretación máis restritiva no ámbito do convenio colectivo sería contraria ao principio do dereito mínimo necesario. Este principio garante que se debe garantir o permiso de cinco días, aínda que se producise a alta hospitalaria e persista a necesidade de coidado do familiar.

A sentenza tamén analizar o argumento da empresa sobre a posibilidade de abuso da lei polos traballadores. O Tribunal reforza a idea de que o abuso non debe asumirse dun xeito xeneralizado, pero debe ser probado. Ademais, o ordenamento xurídico ofrece á empresa mecanismos para comprobar a veracidade de permisos, como a esixencia de xustificación médica para o descanso domiciliario.

En canto á interpretación xurídica do artigo 8.5.4 do convenio colectivo, o Tribunal aclara que, se o convenio establece determinadas condicións sobre o desfrute do permiso, estas non poden contradecir nin reducir os dereitos mínimos establecidos polo Estatuto dos Traballadores, por tratarse dun dereito básico e non susceptible de ser restrinxido por convenios sectoriais.

A Audiencia Nacional estimou a demanda presentada, declarando que os traballadores da empresa demandada teñen dereito a gozar da totalidade do permiso de cinco días por hospitalización ou intervención cirúrxica sen hospitalización que requira descanso domiciliario dos seus familiares, de conformidade co disposto no artigo 37.3.b) do Estatuto dos Traballadores (ET) e no artigo 8.5.1.b) do Convenio Colectivo de aplicación.

A sentenza destaca que Este dereito deberá manterse aínda que se producise a alta hospitalaria, sempre que exista prescrición de descanso domiciliario para o familiar.. Polo tanto, O permiso non debe caducar automaticamente coa alta hospitalaria, senón que debe ampliarse ata un máximo de cinco días se se precisa descanso domiciliario..

Ademais, destácase o principio de igualdade de xénero, xa que estes permisos son empregados principalmente por mulleres, e calquera interpretación debe garantir a igualdade de trato e oportunidades entre mulleres e homes.

Fallou: declara o dereito dos traballadores da empresa ao desfrute do permiso de cinco días, se despois da alta hospitalaria non se esgotasen eses días e se lle prescriu descanso domiciliario ao familiar ou convivente. Contra a resolución cabe recurso de suplicación ante a Sala do Social da Audiencia Nacional.