Sistema automatizado de dispensación de medicamentos: tecnoloxía aplicada á seguridade do paciente
Un farmacéutico é moito máis que unha persoa vestida cunha bata branca ao outro lado dun mostrador dunha tenda a pé de rúa. Esa é a imaxe que se nos ocorre á maioría cando pensamos na figura destes profesionais, pero no Día Mundial do Farmacéutico, que se celebra o 25 de setembro, Fraternidad-Muprespa céntrase na farmacia hospitalaria, concretamente no Hospital da Habana Fraternidad-Muprespa. Neste departamento hai profesionais, catro, no caso en cuestión, dedicados a proporcionar a máxima seguridade ao paciente, pero que poucas veces se deixan ver polos destinatarios do seu traballo, a diferenza do que ocorre nas farmacias de rúa.
E tendo en conta que facilitar esta seguridade ao paciente é a máxima que orienta as súas actuacións, unha das claves foi a implantación de sistemas de automatización de determinados procesos no Hospital dende a súa creación. Facelo aumenta a eficiencia, minimiza os posibles erros e facilita o seguimento do que se administrou. "As ampollas semellan moito. Tamén hai moitos comprimidos redondos e brancos. A posibilidade de erro poderíase multiplicar, pero este sistema practicamente redúceo a cero", explica Emilia Roldán, xefa de farmacia hospitalaria do Hospital Fraternidad-Muprespa Habana.
O proceso de automatización comeza coa receita médica electrónica, que permite identificar con precisión a medicación e o réxime a administrar. A continuación, esta receita "viaxa" ata os armarios de dispensación de medicamentos da planta, que teñen acceso controlado coñecido como SADME ("Sistema Automatizado de Dispensación de Medicamentos").
Nestes dispensadores están integrados dous procesos: receita médica electrónica e control por parte do Servizo de Farmacia. O SADME contén medicamentos previamente seleccionados, distribuídos en caixas segundo o seu tamaño e o nivel de control que require o seu acceso. Despois da prescrición médica en hospitalización, a enfermería accede á medicación indicada, se está dispoñible no SADME. Para iso, o profesional ten que identificarse, elixir a que paciente lle vai administrar a medicación e, a continuación, seleccionar a medicación que quere retirar.
O SADME abrirá a caixa correspondente e identificará con precisión, con luces indicadoras ou a apertura automática da caixa, onde se atopa o medicamento a retirar. Todos os datos rexístranse para que sempre saibas quen, que e para quen se proporcionou un determinado medicamento. Os niveis de acceso establécense en función da seguridade requirida polo medicamento que se vai dispensar. "O máis alto sempre é para os estupefacientes. Neste caso o sistema só permite tomar un a un, de feito non se pode extraer completamente a caixa", concreta Roldán. Outros medicamentos gárdanse en caixas con tapa, de xeito que só se abre ese compartimento, non dando acceso a retirar outros medicamentos do caixón.
Se falamos de medicamentos cunha menor necesidade de protección, por exemplo o paracetamol, as caixas teñen unha seguridade media e pódense almacenar varias unidades xuntas. Estes armarios, ademais da planta de hospitalización, sitúanse noutras dúas zonas, a zona cirúrxica e a de urxencias.
CONTROL DE STOCK E VENCIACIÓN
Nos armarios non só se xestiona o stock, senón tamén as datas de caducidade das presentacións que contén, que son revisadas mensualmente polo persoal da farmacia. Tras este proceso, as saídas orixinadas no SADME da planta de hospitalización crean unha orde de substitución por cada presentación que se conecta directamente ao armario de almacenamento de medicamentos.
Este Servizo conta cun armario de almacenamento vertical con varias caixas dispostas en forma de carrusel, no que se asigna unha caixa a cada presentación e se identifica de forma inequívoca.Cando o carrusel recibe a orde de reabastecer un medicamento, diríxenos automaticamente á súa posición e sinálanos. Hai, polo tanto, unha coordinación exacta entre o que se solicita e o que se substitúe na planta. Este sistema permite unha reposición rápida e concisa, e minimiza o stock necesario na planta.
"No Hospital Dende o Servizo de Farmacia, un equipo de catro persoas controla a coordinación entre a prescrición médica cos armarios dispensadores e a súa substitución. "Toda a automatización é un complemento ao traballo do equipo humano, porque a supervisión dos profesionais de farmacia é fundamental en cada un dos procesos".
Paralelamente, o Servizo tamén contribúe á seguridade do paciente verificando o que se prescribe. Para cada medicamento prescrito, revísase a súa presentación, dosificación e posoloxía, detéctanse posibles interaccións e duplicacións e asegúrase ao mesmo tempo de que o necesario para un paciente estará dispoñible a tempo para a súa dispensación. A comprobación da prescrición médica por parte da Farmacia garante a intervención de máis profesionais no seguimento do seu tratamento e na axilización da dispoñibilidade para o que o paciente poida requirir, converténdose sempre, como non pode ser doutro xeito, no epicentro da actividade.
