Maiatzaren 12a: erizaintzaren eguna, OMEk lanbide horri eskainitako nazioarteko urtean
Izan ere, lan hori funtsezkoa da gizartean, erizainen zainketek osasun publikoa babesten baitute, ahalegin berezia egiten baitute gehien behar dutenak zaintzeko, munduan milaka komunitate baitaude non erizainak osasun-erreferentzia bakarra diren dozenaka kilometroko itzulinguruan… Urtarrilaren 1etik Erizainen eta Emaginen Nazioarteko Urtea da, eta maiatzaren 12an, urtero bezala, beren eguna da, egutegian markatuta dugun eguna; egun horretan Florence Nightingale jaio zelako, hots, erizaintza modernoaren eredua sortu zuen erizaina.
Osasunaren Mundu Erakundeak joan den urteko maiatzean ospatu zuen 72. Mundu Batzarrean aho batez erabaki zuen 2020. urtea Erizainen eta Emaginen Nazioarteko Urtea izatea. Egoera horrek sektoreak merezi duen aintzatespen publikoa nabarmendu zuen, gizartearen osasunari egiten dion ekarpen garrantzitsuagatik, laguntzaren, ikerketaren eta osasunerako eta irakaskuntzarako hezkuntzaren arloan egiten duen lanaren bidez.
Tedros Adhanom Ghebreyesus OMEko zuzendari nagusiak berak mundu mailako urte honen aldarrikapena aldezten zuen: profesional horien lana gabe “ez ditugu lortuko garapen jasangarriko helburuak, ezta osasun-estaldura unibertsala ere”.
OMEk honela laburbiltzen zuen adierazpen instituzionalean: erizainek eta emaginek “funtsezko funtzioa dute osasun-zerbitzuak ematean, beren bizitzak ematen baitituzte amak eta haurrak zaintzeko, bizitzak salbatzen dituzten txertoak emateko, osasun-aholkuak emateko, adinekoak zaintzeko eta, oro har, eguneroko oinarrizko osasun-beharrak asetzeko. Gainera, ehunka komunitatetan eskaintzen den lehen osasun-zerbitzua izaten ohi da, eta ere bakarra. Osasun-estaldura unibertsala lortzeko, munduak 9 milioi erizain eta emagin gehiago behar ditu”.
Orduan ezinezkoa zen profesional horiek, eta gu guztiok halako egoera biziko genukeela imajinatzerik, ia mundu osoan, osasun-langileak protagonista nagusi izan dituen pandemia baten ondorioz. Erizainek lehen lerroan bizi izan dute egoera hori, eta oraindik bizitzen ari dira, askotan, gaixotasun ezezagun bati aurre egiteko baino zailtasun gehiagorekin.
Fraternidad-Muprespa mutualitateak 253 erizain ditu, eta horien lana beti izan da babestutako langileen osasuna zaintzea eta berreskuratzea. Duela aste gutxi, helburu hori aldatu egin zen, aski ezagunak ziren arrazoiengatik. Mutualitateak osasun publikoaren esku jarri zuen bere ospitalea Madrilen. Martxoaren 22tik apirilaren 7ra, batez beste 84 urte baino gehiago zituzten 21 COVID-19 paziente ospitaleratu zituzten.
“Egun bakar batean COVID ospitale bihurtu ginen, zirkuituak aldatu genituen, inprimakiak aldatu genituen, ez zegoen zerbitzurik, eta ebakuntza-gelako langileak, larrialdietakoak, ospitalizatzekoak, kontsultetakoak... guztiok talde bakar bat ginen, egoera ahalik eta ondoen gainditzeko prest”; halaxe dio Caridad Amador Fraternidad-Muprespa Habana Ospitaleko erizaintza-zuzendariak. Bere hitzetan, esperientzia zail honen aurrean, “antolakuntza osoaren laguntza” jaso zuten.
“Kontua ez zen soilik zazpi orduko txanda nekagarri horiek NBE batekin gainditzea, baizik eta gaixoen bilakaera egokia lortzea eta tratu bikaina ematea, haien familien argazkiak erakustea, bideo-dei bat egitea edo alta ematean haiei zorionak ematea. Gaixo batekin bere azken egunetan egotea eta lasaitzen genuenean ere bai”, erantsi zuen Amadorrek. Bere hitzetan, “guztion inplikazioa eta profesionaltasuna apartekoak izan dira, eta une gogoangarri bihurtu da ospitalean, hain zuzen ere COVID aldian urtebete bete zuen ospitalean”.
Orain, COVID ospitale bihurtu izana “egunerokotasunean gauza txikia izan da, paziente eta senide horientzat garrantzitsua izan den arren”, eta zentroa pixkanaka bere ohiko jarduerara itzultzen ari da, hau da, lan-patologia duten pazienteak artatzen dituen ospitale izatera.
Erizaintza da osasunaren sektoreko lan-talde handiena, osasun arloko profesionalen % 59 inguru baitira. Osasun- eta gaixotasun-prozesu guztietan parte hartzen dute: osasun-hezkuntza, prebentzioa eta osasunaren sustapena, pazienteak ohean bertan zaintzea eta sendatu ezin denean arintzea. “Gure prestakuntzaren kalitateagatik Europako herrialdeetan eskari handia dugu, baina oraindik asko dago egiteko. Espero dut bizi izan dugun egoerak zenbait gauza hobetzen laguntzea, esate baterako, egoitzetako erizainen baldintzak hobetzea, funtsezko kolektiboa garela frogatu baita”, laburbildu zuen erizaintzako zuzendariak; gainera, “sektorearen lidergoa sustatzearen eta erizaintza herrialdeetako erakunde politiko eta sanitarioen parte izatearen” garrantzia azpimarratu du. Hala, aldarrikapen historikoak lortzetik hurbilago egongo gara, adibidez erizainen espezializazioa. Mediku bati denetarik jakitea eskatzen ez bazaio, zergatik erizain bati bai?”.
Normaltasunera itzultzean, kirurgiak, proba diagnostikoak, larrialdiak… berreskuratu behar dira, eta ez da ahaztu behar bizitako esperientzia, baina errealista izanda. “Ez gara heroiak. Gure lana ahalik eta modurik egokienean egin nahi dugun profesionalak besterik ez gara”.