Félix Peinado (OIT España): "O diálogo social é o noso selo"

Félix Peinado é o director da Oficina da Organización Internacional do Traballo da OIT para España desde o 1 de outubro de 2021. Licenciado en Dereito pola Universidade Complutense de Madrid e Executive MBA pola IE Business School, tamén realizou numerosos programas de xestión en centros educativos como IESE e ESIC. Foi secretario xeral da CECAM CEOE-CEPYME, membro do Consello de Administración da CEOE, presidente de Aval Castilla-La Mancha SGR, vogal do Consello Económico e Social (CES) de España onde presidiu as Comisións de Relacións Laborais e de Economía, e foi profesor asociado na IE University.

En un minuto, que é a OIT?

A Organización Internacional do Traballo (OIT) é a axencia das Nacións Unidas especializada no mundo do traballo. Foi creado en 1919 e actualmente está formado por 187 Estados. A OIT ten unha particularidade importante e é a súa forma de goberno tripartita: ademais dos representantes dos gobernos, forman parte da OIT representantes das organizacións de empresarios e traballadores de todos os países, votando en igualdade de condicións, polo que é así a única organización internacional que conta con esta forma de goberno tripartito.

A OIT ten unha importante función normativa xa que a través dos 190 convenios que ditou ata a data, ademais doutros mecanismos non normativos, establece normas laborais, de protección social e de emprego que son de aplicación nos países membros dende o momento en que os ratifican

O mandato da OIT busca mellorar as condicións de traballo no mundo pero tamén xerar oportunidades de emprego digno, mellorar a protección social e reforzar o diálogo tripartito sobre cuestións relacionadas co traballo.

Na súa ampla traxectoria profesional coñeceu diferentes perspectivas do mundo laboral e das relacións laborais de ámbitos diversos e ás veces afastados como a universidade, a Administración e a empresa. Son realmente mundos tan diferentes como parecen?

Evidentemente cada espazo ten as súas peculiaridades e unha misión diferente, aínda que todas elas están fomentadas por unha, o bo funcionamento das relacións laborais. A Lei é inmensamente útil nas sociedades e sen ela non poderiamos convivir e relacionarnos adecuadamente. Cada ámbito ten a súa misión e, desenvolvéndoa axeitadamente, o traballo de todos conflúe cara a un obxectivo común. Ás veces pódese escoitar a queixa de que son entidades que non interactúan adecuadamente, aínda que sempre apreciei que hai máis comunicación e relación do que parece.

Que valor lle atribúe ao diálogo social entre a Administración e os interlocutores sociais? España tamén é diferente a outros países neste aspecto?

O diálogo social entre gobernos, organizacións empresariais e sindicatos é, como dixen, un selo distintivo da OIT desde a súa propia estrutura de goberno e sistema de toma de decisións.Dende a súa fundación hai máis de cen anos, a OIT sempre defende e defende o valor do diálogo social xa que enriquece a calidade democrática, contribúe á mellora dos estándares, facéndoos máis acordes cos intereses de todas as partes, facéndoos máis duradeiros e mellorando a calidade da planificación e execución das políticas públicas.

O diálogo social tamén contribúe á paz social que, xunto coa seguridade xurídica e a estabilidade institucional, son bases fundamentais para a actividade e o crecemento económico e laboral

Os interlocutores sociais españois (CEOE, CEPYME, CCOO e UGT) e o Goberno de España chegaron a numerosos acordos de diálogo social que se aplicaron en plans e normativas que afectan ao funcionamento das empresas, ás relacións laborais e á protección social dos traballadores. Só durante a pandemia de Covid-19 conseguíronse seis Acordos Sociais en Defensa do Emprego que resultaron moi útiles, así como outros numerosos acordos, entre eles a última reforma laboral, destacando a nivel internacional pola capacidade das tres partes para conseguilos. A OIT destacou a importancia de todos estes acordos.

Estamos ante unha reforma laboral que supuxo un cambio nos tipos de contratos e nas relacións laborais en xeral. Cres que a reforma é axeitada e necesaria? Que deficiencias quedaron pendentes para a seguinte?

A reforma foi necesaria porque o mercado laboral español ten unhas condicións particulares que dificultan as relacións laborais e a competitividade como país, como o alto nivel de temporalidade e as altas taxas de paro, que duplican á media europea. Estes problemas agrávanse no caso dos mozos e das mulleres.

Os interlocutores sociais e o Goberno iniciaron a negociación dun diagnóstico compartido e paréceme moi positivo que a reforma se negociase de xeito tripartito e que, a través do convenio, se puidese recoller as principais preocupacións e intereses de todas as partes.

A reforma laboral resultou útil nos seus primeiros meses na redución da temporalidade, con datos inéditos de contratación indefinida. Quedan por ver os seus efectos no desemprego xuvenil, no reequilibrio da negociación colectiva e na flexibilidade interna das empresas, sobre todo agora que estamos ante un período económico difícil. Paralelamente á reforma laboral, producíronse cambios normativos significativos en materias como a transparencia e a igualdade salarial que aínda se atopan nunha fase inicial de implantación, pero que poden axudar a abordar a brecha salarial de xénero e reducir as desigualdades de xénero máis amplas no mercado laboral. Sempre hai retos e un dos máis importantes é a necesaria transformación da formación inicial dos traballadores e da formación ao longo da súa vida, para favorecer a súa empregabilidade, mellores condicións laborais, a adaptación ao clima e as transformacións dixitais que estamos a vivir, a produtividade das empresas e a competitividade da economía.

Os obxectivos de xustiza social e traballo digno son prioridades para a OIT e para Fraternidad-Muprespa como mutua colaboradora coa Seguridade Social. Tamén son importantes para un colectivo tan importante nas relacións laborais como os titulados sociais. Cal é a túa relación con este grupo? E coas mutuas?

Os titulados sociais son un colectivo imprescindible para contribuír ao traballo digno que defende a OIT.Asesorando adecuadamente a empresas e traballadores, cooperan co resto de axentes implicados na mellora das condicións laborais e na promoción dun crecemento económico inclusivo e sostible.

As mutuas que colaboran coa Seguridade Social xogan un papel fundamental na protección dos traballadores e son un exemplo de eficiencia e colaboración público-privada

Tiven a oportunidade de coñecer e valorar especialmente o seu traballo como membro durante varios anos da xunta directiva dunha mutua de seguros. A Oficina da OIT para España colaborou tradicionalmente con titulados sociais e mutuas, contribuíndo a difundir as normas internacionais e os principios do traballo decente.

Que importancia lle atribúes á formación como ferramenta para acadar estes obxectivos?

A Oficina da OIT en España participa de xeito permanente en actividades de formación promovidas polo mundo académico, os interlocutores sociais e todos os axentes implicados nas relacións laborais, plenamente convencida do seu papel esencial para facer realmente operativos e palpables os obxectivos de xustiza social e traballo digno que son o fin último da organización.___

Pola súa banda, a OIT, a petición dos seus membros, está a desenvolver unha estratexia para axudar aos Estados a promover e mellorar a formación centrándose no fortalecemento das entidades públicas e privadas de educación e formación, a formación no ámbito laboral e a validación das competencias profesionais

Como dixen antes, a formación é fundamental para os traballadores e as empresas. Por outra banda, gustaríame destacar que a OIT conta cun Centro Internacional de Formación (CIF) en Turín onde se pode acceder a un amplo catálogo de formación presencial e en liña nos diferentes ámbitos do emprego e das relacións laborais.

Ademais da formación, a información tamén é importante, e aquí o papel da comunicación é relevante. Que papel xoga na estratexia da OIT e no seu día a día? Cal é a túa canle favorita? Es usuario de redes sociais?

Unha das misións da Oficina Española é precisamente contribuír a aumentar a visibilidade do Programa de Traballo Decente e da OIT a través dos medios de comunicación, a elaboración e difusión de publicacións e boletíns, a promoción e a formación. A OIT xera moita información sobre o mundo do traballo.

Na actualidade, as canles dixitais son fundamentais para transmitir mensaxes á sociedade e aos interesados e a Oficina de España traballa para mellorar estes medios de comunicación

Persoalmente, son usuario de varias redes sociais. Unha vez tiven un blog persoal durante varios anos.A miña rede social favorita é LinkedIn, aínda que tamén recibo información e intento manterme activo en Twitter.

Mirando cara ao futuro, e que retos se enfronta a OIT nos próximos anos?

Os retos son case innumerables: cun 60 por cento do traballo informal, catro mil millóns de persoas traballadoras sen ningún tipo de protección social, 160 millóns de nenos traballando, 28 millóns de persoas en traballos forzados en todo o mundo, 2,9 millóns de mortes cada ano por causas imputables ao traballo, unha brecha salarial do 20 por cento... é evidente que hai que facer moito traballo. A isto súmase un mundo en proceso de dramática transformación climática, dixital e demográfica, que está a desafiar a nosa capacidade como humanidade para ofrecer respostas eficaces e equitativas.

Os retos para o mundo do traballo foron enumerados na Declaración do Centenario da OIT para o futuro do traballo aprobada en 2019. Esta Declaración tamén sinalaba as solucións aos retos máis importantes

A OIT traballa activamente en todas as frontes a través das súas institucións gobernamentais, dos seus comités tripartitos, foros e comités de expertos, así como do traballo dos distintos departamentos da Oficina, do traballo de campo de expertos, especialistas e do desenvolvemento de proxectos de cooperación ao desenvolvemento.