Asier Agote: “Mutualitateko ospitale bat eraginkortasunaren, kalitatearen eta langileekiko konpromisoaren sinonimo da”

Berak Euskadiko Elkarrekiko Ospitalea zauritutako langileen osasun-arreta erreferentziazko zentroa da, eta laguntza espezializatua eta kalitatezkoa eskaintzen du. 15 urte baino gehiagoz, bere zuzendari gerenteak, Asier Agote, ospitaleko kudeaketa gidatzen du eraginkortasuna, berrikuntza eta arretaren bikaintasuna ardatz hartuta. Enpresen Administrazio eta Zuzendaritzan lizentziatua, ibilbide sendoa du osasun-kudeaketan, ospitalean eginkizun ezberdinak bete baitzituen 2008an zuzendaritza hartu aurretik. Horrez gain, bere prestakuntza goi zuzendaritzako programekin osatu du IESE eta Carlos III Osasun Institutua bezalako erakundeetan.

Elkarrizketa honetan, Asier Agotek Euskadiko Elkarrekiko Ospitalearen oraina eta etorkizunaren hurbileko ikuspegia eskaintzen digu. Elkarrekiko instalazioak kudeatzeko erronkei buruz, baliabideen optimizazioaren garrantziaz eta ospitaleak babestutako langileei ahalik eta arreta onena bermatzeko nola eboluzionatzen jarraitzen duen hitz egin dugu.

Zein da zentro hau sortzea eragin zuen jatorria eta motibazio nagusia?

Euskadiko Mutuen arteko Ospitalea (HIE) ezarri aurretik, instalazio hori Mupag-Previsión mutuari atxikita zegoen (azkenean Fraternidad-Muprespa-n integratua), oso jarduera gutxirekin, instalazio eskasekin eta, ondorioz, bere kudeaketan etengabeko defizitekin.

Administrazioak sustatutako ekintzen esparruan, orduko Istripuen Mutualitateak kudeatzen zituen ospitale-zentroen erabilera handiagoa eta hobea lortzeko, eta hirugarrenen menpe ez zegoen kalitatezko baliabide propioa izateko asmoz, 1995ean Gizarte Segurantzarekin Fraternidad-Muprespa, Fremap, Asepeyo eta Mutua, Mutua, Mutua, Asepeyo eta Mutua, Mutua, Asepeyo eta Mutua, gero eta babespean. Gizarte Segurantzaren Antolamendu Juridikoaren Zuzendaritza Nagusia, Euskadiko Elkarrekiko Ospitale berritua sortu zuena, 1996ko urrian inauguratuz.

Aseguru-etxe ezberdinetako pazienteak artatzen dituen ospitale bat kudeatzea konplexua izan daiteke. Zeintzuk dira bost mutualitatetako pazienteekin ospitale bat kudeatzearekin sortzen diren erronkak? Nola jorratzen da errealitate hori egunerokotasunean praktikan?

Izan ere, gure pazienteen jatorria anitza da. Bost mutualitate ezberdinetako istripu-biktimei eta, aldi berean, jatorri geografiko oso desberdinetakoak ematen dizkiegu, barne-prozedura ezberdinekin baita mutualitate berdinaren barruan ere. Gaur egun, gure eragin-eremua Euskal Herrira eta inguruko probintzietara iristen da; zehazki, Bizkaia, Gipuzkoa, Araba, Nafarroa, Kantabria, Errioxa, Burgos eta baita, kasu batzuetan, Asturias ere.

Inguruabar hori kontuan hartuta, gure helburua mutualitate bakoitzean, ordezkaritza bakoitzean eta, esango nuke, espediente bakoitzean ezarritako aurreikuspenak eta prozedurak betetzea da.

Jakina denez, helburu hori ez da erraza lortzea eta hori lortzeko bi alderditan lan egiten dugu: batetik, batzordeak (administratiboak eta medikoak) sustatzen ditugu eta horietan, Ospitaleko zuzendaritzarekin batera, parte hartzen duten mutualitate bakoitzeko arduradunek parte hartzen dute, eta horietan izapideak adosten eta salbuespenen kopurua saihesten edo gutxitzen saiatzen gara. Bestalde, oso harreman eta komunikazio arina mantentzen dugu parte hartzen duten mutualitate guztietako administrazio- eta mediku-zuzendaritzekin eta, era berean, barne-barruan mutualitateen jarraibideak izapidetu eta helarazten ditugu.

Ondorioz, Ospitaleko langileak mutualitate guztien prozedura komunak aplikatuz lan egiten du, eta, nolanahi ere, zuzendaritza medikoen bidez bideratzen diren salbuespen gutxirekin.

Zein da Elkarrekiko Ospitaleak Gizarte Segurantzaren sistemari egiten dion ekarpena, batez ere osasun baliabideen optimizazioari dagokionez? Nola sartzen da baliabide mugatuak dituen sistema batean eraginkortasuna maximizatzeko estrategian?

Baliabideen eraginkortasuna eta optimizazioa da Elkarrekiko Ospitale bati zentzua ematen diona. Irabazi asmorik gabeko ospitale-zentroa da, bertan parte hartzen duten mutualitateek gastuak partekatzen dituzten eta arreta espezializatu hori behar duten pazienteak bideratzen dituztenak, gure kasuan jarduera maximo historikoetara iritsiz, eta horrek helburu horiek betetzen laguntzen du.

Gainera, baliabide publikoen eraginkortasunaren eta optimizazioaren ikuspegitik, elkarrekiko ospitalearen figura beste toki batzuetan erreproduzitu beharko litzatekeela uste dut; gehiago, ahal bada, dagoen osasun profesionalen eskasiarekin. Gaur egun elkarren arteko bi ospitale baino ez daude: Levante eta Euskadi.

Hala ere, paradoxa sortzen da: sektorean jasaten ditugun mugak kontuan hartuta, eta Gizarte Segurantzaren sistemari dagokion baliabidea izan arren, batzuetan langileen eskasia eta, ondorioz, aurkeztu genezakeen laguntza-eskaintzaren murrizketak, jarduera sektore pribatura desbideratzen amaitzen duela, Gizarte Segurantzaren Araubidearen Zuzendaritza Nagusiaren, gure erakundearen kudeaketa eta gainbegiratzeen jarraibideen aurka.

Zeintzuk dira arretaren kalitateari dagokionez helburu nagusiak?

Ospitalearen helburuei dagokienez, beti kontuan izan behar dugu gure pazienteen errekuperazioa beren lanera ahalik eta baldintza onenetan itzultzeko eta alferrikako atzerapen edo itxaronaldirik eragin gabe.

Aurretik esandakoaren ildotik, Ospitalearen helburu nagusiak hauek dira: pazientearen segurtasuna bermatzen duen check-list kirurgikoa %100ean betetzea; lehen kontsulten hitzorduan, batez beste, hiru egun ez gainditzea (bost beste lurralde batzuetako gaixoak badira, zeinetan saiatzen garen, patologia batzuengatik, bidaia berean gaixoak kontsultan ikusi, ingresatu eta hurrengo egunean ebakuntza egin dezaten); ez izan bataz beste hamar egun kirurgiko ordutegian; eta Ospitalearen batez besteko balorazioa lortzea gure ingresatutako pazienteek gutxienez 9 puntukoa.

Aipatutako helburuez gain, osasun-arloan berriz sartzeen, berrinterbentzioen eta infekzioen ehunekoa ere neurtzen da.

Ospitale hau traumatologian erreferentziazko zentroa da. Zein zeregin betetzen du praktika kliniko hobea lortzeko ikerketa eta irakaskuntzaren arloan? 

Ospitale bat da eta bertan bere medikuak, Zuzendaritza Medikoa zuzenduta, nabarmentzen dira ikerketa- eta irakaskuntza-profilagatik. Hainbesteraino, trauma-taldeko kide batzuek gure Ospitalearekin harremana hasi zuten beste ospitale batzuetako egoiliar gisa, eta, gure jarduera kirurgiko bolumenak eta aplikatutako teknikek erakarrita, gurekin lankidetzan aritzen diren argitalpen zientifikoak aurkezteko.

Egia den arren, batzuetan eguneroko bizitzak eta mediku espezializatuak sartzeko zailtasunek arreta-jardueran zentratu behar izaten gaituztela, atal honetan gure Minaren Unitatea nabarmenduko nuke, estatu mailan aitzindaria izan dena "Erradiofrekuentzia pultsu bipolar barneko" teknika aplikatzen, baita gure eskumuturreko eta eskuko unitateak ere. FESSH (European Federation of Hand Surgery Societies), eskumuturraren eta eskuen kirurgia-prestakuntzarako Europako akreditazioa duen HIEri ospitale bihurtzea ahalbidetu diona. Gaur egun, Espainian zortzi pertsonak eta, ondorioz, zortzi ospitalek baino ez dute bereizketa hori.

Zentzu berean, beste ospitale batzuetako trauma-egoiliarrek gero eta gehiago etorri nahi dute gurekin txandaka, eta azpimarratzekoa da, halaber, gure Ospitalea Deustuko Unibertsitatearekin zentro kolaboratzaile gisa akreditatzea, besteak beste, Medikuntza, Erizaintza eta Fisioterapia graduetako ikasleek praktikak egin ditzaten gure instalazioetan.

Nola finantzatzen da zentroa?

Parte hartzen duten Mutualitateek (Fraternidad-Muprespa, Fremap, Asepeyo, MC Mutua eta Mutua Universal) Ospitalearen urteko aurrekontua finantzatzen dute, urtean zehar baimendu daitezkeen aurrekontu aldaketak barne. Mutualitate bakoitzari finantzaketa- eta kontsumo-konpromiso-portzentaje bat esleitzen zaio, azken hiru urteetako batez besteko kontsumoaren arabera kalkulatzen dena.

Hala ere, hiru hilean behin ekarpen horiek guztiak mutualitate bakoitzaren benetako kontsumora erregularizatzen dira (abenduan izan ezik, aurrekontuak lantzen direnean).

Azkenik, urte amaierako kalkuluan emaitza negatiboa izan bada, defizit horren erantzuleak dira %100eko kontsumo-konpromisoa bete ez duten mutualitateak.

Aitzitik, ekitaldi amaierako kalkuluan emaitza positiboa izan bada, diru-sarreren aurrekontuaren %0,5etik gorako soberakina (Gizarte Segurantzako Diruzaintza Nagusiari itzuliko zaio) itzultzen zaie %100eko kontsumo-konpromisoa gainditu duten mutualitateei.

Laburbilduz, mutualitate bakoitzak bere gain hartzeaz arduratzen den superabita/defizita gehi/kenus egindako kontsumoa ordaintzen du.

Nola planteatzen duzu Artxandako Elkarrekiko Ospitale zaharreko instalazioetara aldatzeko proiektua?

Urteak daramatzagu proiektu honetan lanean, ilusio eta ardura handiz aurre egiten dioguna, baina zuhurtziaz, oraindik asko dagoela egiteko jakitun garelako.

Egia esan, harrotasuna da ikustea nola, denon artean, lortu dugun ospitale hau okupazio-maila maximoetara iristea. Ondo egindako lanaren aitorpen gisa hautematen dugu bai barnean bai mutualitate ezberdinetako lankideekiko koordinazioari dagokionez.

Ospitale berriaren proiektuaren inguruan, DGOSSren ebazpenaren zain gaude, gure Mutualitate Partaidetzako zerbitzu zentralekin batera adostu genuen eta duela hilabete batzuk aurkeztu genuen eskaera-espedienteari jarraituz.

Ospitale berria sektorearen egungo eta etorkizuneko beharrizanei erantzuteko neurria izango litzateke, bost operazio-gela, 84 ospitale-ohe eta teknologiarik aurreratuena eta punta-puntakoarekin, ekipamenduari ez ezik, iraunkortasunari, eraginkortasun energetikoa, etab.

Zer beste erronka ditu ospitaleak etorkizun hurbilean?

Bada, erronkei dagokienez, uste dut sektoreko gainontzeko mutualitateek eta, oro har, osasun zentroek bezala, gure langileak txertatzeko eta atxikitzeko zailtasunei aurre egin eta egin beharko diela aurre. Zentzu honetan, sormenak izan behar dugu gure langileak motibatzeko eta hunkitzeko antzematen ditugun bi muga handien aurrean: alde batetik, administrazio ezberdinek epe ertainera zuzendu ahal izan duten osasun-langileen eskasia, eta, bestetik, gure beharren araberako ordainsari-politika aplikatzea eragozten diguten araudi-mugak.

Euskadiko Elkarrekiko Ospitaletik, nola ikusten duzu Fraternidad-Muprespa-rekin duen harremana eta zer ekarpen egin diezaiokegula elkarri gure elkarlana sendotzeko?

Fraternidad-Muprespa-ekin harremana, parte hartzen duten gainontzeko mutualitate enpresekin bezala, oso ona da. Urte asko daramatzagu elkarrekin lanean eta egia esan Intermutual-en beti sentitu izan garela mutualitatearen beraren parte.

Harreman hori mantentzeko eta helburu komunetan batera joateko gakoa elkarrekin parte hartzen dugun batzorde desberdinak sustatzea da. Batetik, gainontzeko mutualitateekin kudeaketa koordinatuari dagozkion batzordeak, hala nola Gobernu Batzordearekin, Ospitaleko kudeaketa orokorraren alorrean, eta parte hartzen duten mutualitate bakoitzeko mediku kudeatzaileak Ospitaleko zuzendaritza medikoarekin biltzen diren Batzorde Medikua. Eta bestetik, Fraternidad-Muprespa-ko traumatologia-kudeatzailea nazio mailan biltzen den IT Batzordea, lurraldeko kudeatzaile medikoekin eta HIEko zuzendaritza medikoarekin batera, kasu kliniko konplexuenak aztertu eta kontrolatzeko.

Zentzu berean, urteak daramatzagu lankideen txandaketa sustatzen

Ospitaleko langileek ezagutzen al dute Gizarte Segurantzarekin Elkarlaneko Elkarkideekin lotutako sistema baten parte izatearen egitate desberdina? Eta horrek nola eragiten dio lan egiteko moduan?

Kasu honetan, Ospitalea Gizarte Segurantzarekin Lankidetzan ari diren Mutualitateen Zentro Mistoa da eta, beraz, ez ditugu gure Mutualitate Parte-hartzaileek bidalitakoak ez diren beste paziente mota batzuei zerbitzua ematen, beraz, langileak oso jakitun dira, arretaren kalitateaz gain, gure protokoloen ardatz nagusiak pazientea eta mutualitatea direla.

Ondorioz, langileek oso barneratu dituzte “deialdien atzerapena”, garraioaren kudeaketaren optimizazioa edo batzorde ezberdinen ondorioz ezartzen den edozein prozedura berri kontzeptuak: Elkarrekiko partaide guztiek parte hartzen duten orokorrak eta mutualitate bakoitzaren partikularrak.

Ospitaleak ba al du gizarte-erantzukizunarekin eta iraunkortasunarekin lotutako alderdiak biltzen dituen plan edo estrategia integralik?

Bai. Ospitalearen azken plan estrategikoan bere balioak indartu ziren, eraginkortasunari, iraunkortasunari eta gizarte-erantzukizunari arreta berezia jarriz.

Nola kudeatzen duzu elkarrekiko aseguru-etxe ezberdinekin komunikazioa, horietako bakoitzaren beharretara lerrokatzea bermatuz?

Mutuekin komunikatzeko sistema ofiziala Web Zerbitzuen Sistema (API) bat da, zeinaren bidez mutualitateek beren zerbitzu-eskaerak bidaltzen dizkiguten eta dagokion hitzordua jakinaraziz erantzuten diegu. Gainera, sistema honen bidez, gure Ospitalean sortutako txosten medikuak mutualitatearen historialari automatikoki igotzen dira.

Garapen honen azken fasean gure zentroan hartutako irudien (X izpiak eta Erresonantzia Magnetikoak) automatikoki kargatzea ere sartzen da mutualitatearen aplikazioan, baina oraindik itxaron behar dugu mutualitate guztiek beren sistemak garatu dituzten arte bateragarritasun hori ezartzeko.

Jakina, mutualitate bakoitzaren historia klinikoan HIE informazioa txertatzeko proiektu hau aztertzen hasi zenean, Batzorde berri bat eratu zen, kasu honetan Informazio Sistemak, mutualitate guztientzat jarraibide komunak ezartzeko, gure informatika-zerbitzuak garatzea parte hartzen duten bost mutualitateen sistemekin bateragarria izan zedin.

Esan dezakegu kasu honetan mutualitateak izan direla HIEren garapen informatikoaren beharretara bat egin dutenak, alor honetan mutualitateek baino baliabide murritzagoak ditugula ulertuta.

Euskadiko Mutualitateko Ospitaleak iparraldean erritmoa ezartzen duen bitartean, Levanten beste Mutuarteko beste Ospitale bat sendotzen ari da berrikuntzan eta eraginkortasunean lider gisa. Ez galdu datorren astean José Francisco Doménech zentroko zuzendari gerenteari egingo diogun elkarrizketa